تاج امیرگلپابهگام(نقد علمی زیر هر پست)

*بندر دیر*
نویسنده:ناشناس
ویراستار:یارمحمدبهگام
*با نگاهی کوتاه به تاریخ باستانی بندر دیر سعی در پیدا کردن ریشه های باستانی (پیش از اسلام) بندر دیر داریم تا بتوان از باستانزدایی آن جلوگیری کرد.*
*ریشهٔ نام دیر (بندر دیر)( dayr چیست؟*
*با نگاهی به ادبیات ایران و مانده های باستانی بندر دیر و بردستان*
*(بردستان =بت ستان، بتکده)* و *بندر بتانه(بتانه=بتخانه،کارخانه تندیس سازی*، *در نزدیکی بندر دیر*که اکنون مورد زیادی از آن نمانده )*و چندین ماندهٔ باستانی دیگر در دیر و اطراف دیر*،
*می‌توان به استواری گفت که نام دیر برگرفته از دیر مغان یا همان ٱتشکدهٔ زرتشتی ها است حتی نام خانوادگی باستانی مغان و چراغ مغان هم در دیر و شهرستان دیر وجود دارد که گواه این است که از تبار مغ یا مغان هستند واژه مُغ برای روحانیان ایران در دورهٔ ماد*، *هخامنشی،اشکانی وساسانی بکار می‌رفته است.*و بندر دیر محل عبادت روحانیون باستان بوده است دیر مغان*(محل عبادت روحانیون باستان)؛ *هر چند کسانی کوشیده اند که تاریخ دیر را پیوند بدهند به یک محل یا روستای کوچکی درجزیره بحرین که همنام بندر دیر است*، *اما آن دیر در بحرین هم برگرفته از دیر مغان ایرانی یا همان بندر دیر کنونی است چون که بحرین جزو ایران بود و60 سال پیش از ایران جدا شده است و دیگر اینکه واژه ای عربی بنام دیر وجود ندارد*.
*دیر مغان =جایگاه عبادت موبدان زرتشتی.آتشکده.که در بعضی موارد بمناسبت اجرای بعضی مراسم میکده هم کاربرد داشت*شاعران بسیاری واژهٔ دیر مغان را در سروده های خود بکار برده اند که نمونه هایی در زیر بیان می شود که از این میان حافظ خیلی روشن تر به پیوند دیر مغان و آتش اشاره کرده است*:
از آن به *دیر مغانم* عزیز می دارند=که *آتشی که نمیرد* همیشه در دل ماست.
*از دور گردون بجان آمدم*
*روان سوی دیر مغان آمدم.*
*(حافظ)*
*بیاساقی از کنج دیر مغان*=
*مشو دور کانجاست گنج روان.*
*(حافظ)*
*در دیر مغان آمد یارم قدحی در دست*= *مست از می ومی خواران از نرگس مستش مست.*
*(حافظ)*
*ای *گدای خانقه* باز آکه در *دیر مغان= *می دهند آبی و دلها را توانگر می کنند.*
*(حافظ)*
*🔻تفاوت خانقه با دیر مغان*
*در این بیت آخر بسیار آشکار است و خانقه که مخفف خانقاه است به معابد صوفیان گفته می شود که مناسک آنها برگرفته از رهبانیت مسیحیت است و در دوران صفویه رواج بسیار یافت و فرقه های تشیع هم در آن وارد شد،که حافظ آن را با دیر مغان یا آتشکدهٔ زرتشتیان مقایسه کرده است.*